۱-مهدویت / بشارات

واقعه­ ی مهم و تاریخی دیگری که وقوع آن در قرآن و سخنان پیامبر­ صلی ­الله علیه وآله و امامان معصوم علیهم السلام بشارت آن مطرح گردیده است قیام حضرت مهدی ارواحنا­ فداه در آخر الزمان است که موضوع مقاله­ ی حاضر می ­باشد…

******************************************************************************

پدید آورنده: سید علی شاهچراغی

دسته بندی: خطبه­

بشارات

در بین حوادث و وقایعی  که پیامبران الهی قبل از وقوع، خبر آن­ را به مردم رسانده ­اند، رخدادهایی وجود دارد که به سبب اهمیت و تأثیر گذاری خاصی که در سرنوشت بشر داشته ­اند، به صورت ویژه مورد تأکید قرار گرفته ­اند؛ تا آن­جا که حتی قبل از ایجاد زمینه ­ها و مقدمات­ شان، با سخنان متعدد مورد اشاره واقع گردیده ­اند که در این  رابطه می ­توان به وقایع ذیل اشاره نمود:

بعثت حضرت رسول صلی الله علیه و آله

از جمله مأموریت های مهم انبیاء الهی علیهم­ السلام بشارت و نوید بعثت پیامبر اعظم صلی ­الله علیه و آله بوده است که بر اساس نقل قرآن کریم در کتب ایشان وجود داشته است. خداوند متعال در سوره صف، آیه ششم، از زبان حضرت عیسی علیه ­السلام این­گونه نقل می­ کند:

«وَإِذْ قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُم مُّصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيَّ مِنَ التَّوْرَاه وَمُبَشِّرًا بِرَسُولٍ يَأْتِي مِن بَعْدِي اسْمُهُ أَحْمَدُ فَلَمَّا جَاءهُم بِالْبَيِّنَاتِ قَالُوا: هَذَا سِحْرٌ مُّبِينٌ»^[۱]

«و هنگامى كه عيسى پسر مريم گفت: اى فرزندان اسرائيل؛ من فرستاده خدا به سوى شما هستم­. تورات را كه پيش از من بوده تصديق مى‏ كنم و به فرستاده ‏اى كه پس از من مى‏ آيد و نام او احمد است بشارت می­­ دهم، پس وقتى براى آنان دلايل روشن آورد، گفتند: اين سحرى آشكار است»

هم چنین در آیه­ یکصد و پنجاه و هفت سوره­­ مبارکه اعراف می­ خوانیم:

«الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوباً عِنْدَهُمْ‏ فِي‏ التَّوْراةِ وَ الْإِنْجِيلِ…»[۲]

«همان­ ها که از فرستاده (خدا) پیامبر اُمّی پیروی می­ کنند، پیامبری که صفاتش را در تورات و انجیلی که نزدشان است، می ­یابند»

این آیه بیانگر آن است که بشارت آمدن پیامبر خاتم صلی­ الله علیه و آله تنها در انجیل نبوده و در دیگر کتب آسمانی هم چون تورات نیز وجود داشته است.

ولایت امیرالمؤمنین علیه­ السلام

از حوادث مهم تاریخ بشر که قبل از وقوع، بشارت آن مطرح و به صورت رسمی اعلان گردیده است ماجرای ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام می باشد که پیامبر صلی الله علیه و آله  از آغازین روزهای رسالت، تا آخرین ساعات عمر مبارک خویش نسبت به رساندن خبر آن به گوش مسلمین اهتمام داشته­ اند تا بدان جا که در روز های آخر عمر شریف خویش و قبل از فرا رسیدن هجدهم ذی الحجه، در مراسم حجۀ الوداع آن را با مردم در میان گذاشت تا رهبری جامعه اسلامی را به فردی مدبر و امین پس از خود سپرده باشد و مشکلی از این جهت، دین اسلام را دچار تهدید ننماید. اگر چه در خصوص طرح این مسأله بسیار مهم، همواره دلواپسی داشتند، ولی هنگامی که آیه­ ی زیر نازل گردید:

«یا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللّهَ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ»^[۳]

«اى پيامبر آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده ابلاغ كن و اگر نكنى پيامش را نرسانده ‏اى و خدا تو را از [گزند] مردم نگاه مى ‏دارد. آرى خدا گروه كافران را هدايت نمى ‏كند»

در بهترین شکل ممکن وظیفه­ ی خویش را به سرانجام رساندند و در جمع هزاران نفر از حجاج بیت الله الحرام، ولایت امیرالمؤمنین را ابلاغ نمودند.

حادثه غمبار عاشورا

حادثه­­­ ی تاریخی دیگری که قبل از وقوعش، در گفتار و رفتار پیامبر گرامی اسلام صلی ­الله علیه وآله بارها نسبت به آن توجه داده شده است، قیام و شهادت امام حسین علیه­ السلام، فرزندان، یاران و اسارت اهل بیت آن حضرت می­ باشد؛ واقعه ­ای که به سبب سنگینی و خسارات جبران ناپذیرش موجب گردیده است تا خداوند متعال گوشه­ هایی از فجایع این واقعه دلخراش را برای پیامبران خویش بیان نماید.

قیام حضرت مهدی عج­ الله تعالی فرجه الشریف

واقعه­ ی مهم و تاریخی دیگری که وقوع آن در قرآن و سخنان پیامبر­ صلی ­الله علیه وآله و امامان معصوم علیهم السلام بشارت آن مطرح گردیده است قیام حضرت مهدی ارواحنا­ فداه در آخر الزمان است که موضوع مقاله­ ی حاضر می ­باشد و ما به دنبال آن هستیم تا به برخی از جوانب این رویداد مهم در تاریخ حیات بشر اشاراتی داشته باشیم.

بشارت قرآن

از آیاتی که خبر وقوع حادثه­ ی ظهور حضرت حجت ارواحنا فداه و حکومت ایشان بر روی زمین را مطرح ساخته است، آیه ­ی چهارم سوره قصص است که می­ فرماید:

«وَنُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ»^[۴]

«و خواستيم بر كسانى كه در آن سرزمين فرو دست‏ شده بودند، منت نهيم و آنان را پيشوايان [مردم] گردانيم و ايشان را وارث [زمين] گردانیم»

هم چنین در سوره مبارکه انبیاء می­ خوانیم:

«وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ»^[۵]

«و در حقيقت در زبور پس از تورات نوشتيم كه زمين را بندگان شايسته ما به ارث خواهند برد»

بشارت نبی مکرم اسلام صلی ­الله علیه و آله

سخنان پیامبر صلی الله علیه و آله درباره حضرت حجت عج­ الله تعالی فرجه الشریف بسیار زیاد و متعدد است که به برخی از آن­ها می ­پردازیم.

• خبر دادن از قیام

ایشان در کلامی امید دهنده، ظهور منجی بشریت را این­ گونه مورد تأکید قرار داده و می ­فرماید:

«لَوْ لَمْ‏ يَبْقَ‏ مِنَ‏ الدَّهْرِ إِلَّا يَوْمٌ وَاحِدٌ لَبَعَثَ اللَّهُ رَجُلًا مِنْ أَهْلِ بَيْتِي يَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً»^[۶]

«اگر از دنیا باقی نمانده باشد مگر یک روز، همانا خداوند مردی از خاندان من را بر می انگیزد که زمین را از عدل و داد پر کند همان­ گونه که از ظلم و جور پر شده باشد»

در بعضی از روایات نیز آن حضرت به موضوع نسب حضرت مهدی سلام الله علیه اشاره می­ نمایند که در این طایفه از اخبار، گاهی حضرت  مهدی عج­ الله تعالی فرجه الشریف را از فرزندان خویش معرفی نموده و خبر قیام آن ­حضرت را به اطلاع مردم می ­رسانند:

«مِنَّا مَهْدِيُّ هَذِهِ الْأُمَّه يَمْلَأُ اللَّهُ بِهِ‏ الْأَرْضَ‏ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْرا»^[۷]

«مهدی این امت از ما خاندان است که خداوند به وسیله او زمین را از عدل و داد پر می‌کند، همان گونه که از ستم و جور پر شده است»

همچنین در تعبیر دیگری خطاب به حضرت زهرا سلام ­الله علیها، امام عصر عج ­الله فرجه ­الشریف را از فرزندان این بانوی گرامی معرفی می کنند:

«وَ الَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لَا بُدَّ لِهَذِهِ الْأُمَّةِ مِنْ مَهْدِيٍّ، وَ هُوَ وَ اللَّهِ‏ مِنْ‏ وُلْدِك‏»^[۸]

«قسم به آن کسی که جانم در دست او است، حتماً مهدی و هدایت­گری برای این امت می­ آید و قسم به خدا او فرزند تو است»

و در خطبه غدیر این ­گونه به موضوع مهدویت می­ پردازد:

«مَعَاشِرَ النَّاسِ‏ النُّورُ مِنَ‏ اللَّهِ‏ عَزَّ وَ جَلَّ فِيَّ ثُمَّ مَسْلُوكٌ فِي عَلِيٍّ ثُمَّ فِي النَّسْلِ مِنْهُ إِلَى الْقَائِمِ الْمَهْدِيِّ الَّذِي يَأْخُذُ بِحَقِّ اللَّهِ وَ بِحَقِّ كُلِّ مُؤْمِنٍ»^[۹]

«ای جماعت مردم، نور از جانب خداوند در جان من قرار داده شده است؛ سپس در جان علی قرار داده می شود و پس از او در نسل علی تا قیام مهدی؛ کسی که حق خدا و حق هر مؤمنی را باز می ­ستاند»

هم چنین در سخنی ارزشمند آن­ حضرت را به عنوان فرزند حسین بن علی علیهما السلام به مردم می­ شناساند:

«وَ مِنْ‏ وُلْدِ الْحُسَيْنِ‏ تِسْعَةُ أَئِمَّةٍ تَاسِعُهُمُ الْقَائِمُ مِنْ وُلْدِي طَاعَتُهُمْ طَاعَتِي وَ مَعْصِيَتُهُمْ مَعْصِيَتِي‏»^[۱۰]

«و از فرزندان حسين نه تن امامند كه نهمين آن­ها قائم از فرزندان من است، طاعت آنان طاعت من و معصيت ايشان معصيت من است»

مطلب مهم و قابل توجه در این زمینه این است که این سخنان در شرائطی بیان گردیده است که حضرت مهدی ارواحنا له ­الفدا هنوز به دنیا نیامده بوده­ اند و سال­ ها تا ولادت ­شان فاصله وجود داشته است.

• لزوم باور به قیام حضرت مهدی (عج)

محور دیگری که در سخنان پیامبر صلوات ­الله علیه و آله در خصوص حضرت حجت ارواحنا له ­الفدا مورد تأکید واقع شده است  لزوم ایمان و باور به قیام ایشان می­ باشد؛ چنانچه در برخی از سخنان آن حضرت انکار ظهور حضرت مهدی عج­ الله تعالی فرجه ­الشریف برابر با انکار همه پیامبران دانسته شده است.

«مَنْ أَنْكَرَ الْقَائِمَ‏ مِنْ وُلْدِي فَقَدْ أَنْكَرَنِي‏»^[۱۱]

«کسی که قائم از فرزندان من را انکار کند، همانا من را انکار کرده است»

مطالبی که تاکنون مطرح شده است تنها برخی از آیات قرآن و روایات نبی مکرم اسلام صلی ­الله علیه و آله می ­باشد که درباره حضرت حجت ارواحنا له الفدا آمده است و برخی نیز در ادامه خواهد آمد؛  لذا لازم است به این مطلب اشاره داشته داشته باشیم که بر اساس روایات وارده، تأویل وتفسیر قریب به سیصد و پنجاه آیه از قرآن کریم و نیز پانصد حدیث از رسول اکرم صلی ­الله علیه وآله در منابع معتبر شیعه و اهل سنت در مورد امام منتظَر عج ­الله فرجه ­الشریف می ­باشد و این در حالی است که باید بیش از دو هزار روایت از امامان معصوم علیهم السلام در این خصوص را بدان اضافه نمود.

• بیان برخی از صفات

پیامبر صلی ­الله علیه و آله نه تنها به قیام و شخصیت خانوادگی حضرت حجت اشاره نموده ­اند بلکه در برخی از روایات پاره ­ای از خصوصیات ایشان را نیز تبیین کرده ­اند که به برخی اشاره می­ شود:

«الْمَهْدِيُ‏ مِنْ‏ وُلْدِي‏ اسْمُهُ اسْمِي وَ كُنْيَتُهُ كُنْيَتِي أَشْبَهُ النَّاسِ بِي خَلْقاً وَ خُلْقا»^[۱۲]

«مهدى، از فرزندان من است. اسمش، اسم من و كنيه اش، كنيه ى من است. از حيث خُلق و خوى و شكل و صورت، شبيه ­ترين مردم به من است»

و در همین رابطه از رسول اکرم صلی­ الله علیه و آله نقل شده است:

«أَشْبَهُ‏ النَّاسِ‏ بِي‏ فِي شَمَائِلِهِ وَ أَقْوَالِهِ وَ أَفْعَالِه‏»^[۱۳]

«شبیه­ ترین مردم به من است در شمایل و گفتار و کردار»

و در حدیث دیگری این­ چنین می ­فرماید:

«الْمَهْدِيُّ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِي وَجْهُهُ‏ كَالْكَوْكَبِ‏ الدُّرِّي»^[۱۴]

«مهدی، مردی است از فرزندان من که چهره­ اش چون اختر تابناک است»

[۱]. صف/۶

[۲]. اعراف/۱۵۷

[۳]. مائده / ۶۷

[۴]. قصص/ ۵

[۵]. انبیا / ۱۰۵

[۶]. الطرائف فی معرفۀ مذاهب الطوائف ج۱، ص۱۷۶

[۷]. بحار الانوار، ج۳۶،  ص۳۱۶

[۸]. بحار الانوار، ج۵۱، ص ۶۷

[۹]. روضۀالواعظین و بصیرۀ المتعظین، ج۱، ص۹۵

[۱۰]. بحار الانوار، ج۳۶ ، ص۲۵۴

[۱۱]. کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص ۴۱۲

[۱۲]. کماالدین و تمام النعمه، جلد۱، ص۲۸۶

[۱۳]. کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۲۵۷

[۱۴]. بحار الانوار، ج۵۱، ص۸۰