زندگی نامه آیت الله سید محمد شاهچراغی

آیۀ الله سید محمد شاهچراغی فرزند مرحوم سید حسن، متولد بیستم خردادماه سال ۱۳۱۳ هجری شمسی در روستای حسن آباد شهرستان دامغان می باشد که دوران طفولیت و نوجوانی را در این روستا سپری کرده است.
ایشان پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی در روستای فرات، در سن پانزده سالگی و به پیشنهاد برادر بزرگ خویش، مرحوم حجت الاسلام و المسلمین سید طاهر شاهچراغی، راهی حوزه علمیه دامغان می گردد، تا فراگیری علوم دینی را زیر نظر اساتید این مدرسه آغاز نماید؛ و در این مسیر ضمن بهره گیری از اخوی مکرم خویش، بخشی از ادبیات را در محضر مرحوم شیخ محمد رضا خدایی که از شاگردان میرزا مهدی اصفهانی رحمۀ الله علیه به شمار می رفتند و نیز قسمتی از آن را نزد مرحوم شیخ غلام حسین خیری فرا می گیرد تا شرائط، جهت حضور در درس لمعه ی مرحوم حاج میرزا آقا عالمی که از شاگردان آخوند خراسانی رحمۀ الله علیه بودند، فراهم شود.
هجرت به قم
آقا سید محمد، پس از شش سال تحصیل در حوزه دامغان – علی رغم عزیمت طلاب دامغانی به مشهد مقدس، جهت ادامه تحصیل – مهاجرت به قم و اقامت در جوار کریمه ی اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام را انتخاب می نماید. این بزرگوار در خصوص عزیمت به قم می گوید:
«هنگامی که از استادم مرحوم آقای خیری خواستم، برایم استخاره ای بگیرند، پرسیدند: آیا قصد ازدواج داری؟! گفتم: خیر؛ جهت رفتن به قم استخاره کرده ام. ایشان که حقیقتاً اهل تقوا بودند، به من فرمودند: اگر می خواهی به قم بروی تا کفش و کلاهت را عوض کنی، همین جا بمان؛ اما اگر می خواهی درس بخوانی، جای خوبی است. سپس نزد مرحوم میرزا آقا ترابی مؤسس حوزه علمیه دامغان رفتم و موضوع را با ایشان نیز در میان گذاشتم و عرض کردم: مدت دو ماه است که شهریه حوزه را دریافت نکرده ام، آقای ترابی با همان هیبت و ابهت خاصی که داشتند، به من نگاهی کرده و فرمودند: به امید چه کسی به قم می روی؟! گفتم: خدا. وقتی جوابم را شنیدند، فرمودند: من فردا به حجره شما خواهم آمد. فردای آن روز و در حالی که به اتفاق دو برادرم – سید طاهر و سید مسیح – در حجره نشسته بودیم، تشریف آوردند و دست شان را داخل جیب کرده و علاوه بر شصت تومانی که بابت دو ماه شهریه، به من تعلق می گرفت، صد تومان هم اضافه دادند و نامه ای را، بدون درخواست بنده، خطاب به مرحوم آقای میرزا علی اصغر اشعری که از دوستان شان در قم بود، نوشته و مرقوم داشتند: آن احسانی که می خواهی به من کنی، به ایشان کن و برایش حجره ای در مدرسه بگیر که پول اجاره ندارد.
…. در معیّت برادرم، آقا سید موسی راهی قم شده و شب را در مسافرخانه ی نیکنام گذراندیم؛ اما اول صبح، شروع کردم به پرس و جو در صحن بزرگ حرم و محل درس مرحوم آیت الله العظمی بروجردی رحمۀ الله علیه در مورد نشانی آقای اشعری، تا این که بعد از کلی تحقیق، یکی از طلاب، منزل آقای اشعری را نشان مان داد و توانستیم خدمت ایشان برسیم؛ آقای اشعری هم قول مساعدت دادند. البته لازم است، این مطلب را بگویم که شب قبلش، وقتی به حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها وارد شدم، در قسمت بالا سر، گریه کرده و سه چیز را از حضرت معصومه سلام الله علیها طلب کردم: اول این که حجره ای در مدرسه برایم فراهم شود؛ دوم، استاد خوبی نصیبم گردد؛ و سوم این که هم بحث مناسبی قسمتم شود»
به هر حال این طلبه ی جوان، در سال ۱۳۳۴ و در سن ۲۱ سالگی وارد قم می شود و با وجود این که برای داشتن حجره در مدرسه فیضیه، این سه شرط لازم بوده است: ۱- سن طلبه ۲۱ سال باشد. ۲- درس را در حد لمعه خوانده باشد. ۳- یک سال هم سابقه اقامت در شهر قم را داشته باشد؛ و ایشان فاقد شرط سوم بوده اند، اما با وساطت آقای اشعری و عنایت مرحوم علمی – متصدی امور مدرسه فیضیه – مشکل اقامت شان در مدرسه فیضیه حل می گردد و به این ترتیب پس از یک شب بیتوته در مسافرخانه، وارد مدرسه فیضیه شده و به عنوان اولین طلبه ی دامغانی که از این شهر راهی قم شده بود، تحصیل را شروع می-نمایند؛ [یک سال قبل از ایشان، مرحوم آیت الله عالمی از همدان به قم آمده بودند اما هیچ کدام از طلاب مدرسه علمیه دامغان در قم، حجره نداشتند.]
آقا سید محمد، بلافاصله پس از ورود به قم، کار تحصیل را دنبال می نماید و موفق می گردد دروس سطح را نزد اساتید معروف و برجسته ای هم چون آیات عظام، سلطانی طباطبایی، علی مشکینی، ستوده، باقری کنی، جزایری و سید محمد حسن لنگرودی، به پایان رسانیده تا وارد حوزه ی درس خارج فقه و اصول شود. ایشان در خصوص درس خارج و اساتید خویش نیز این چنین می گوید :
«یکی از مدرسین درس خارج بنده که به مدت ۱۰ سال در محضر ایشان تلمذ کردم، مرحوم آیت الله العظمی گلپایگانی علیه الرحمه بود. هم چنین دو درس مهم فقه و اصول را به مدت ۶ تا ۷ سال نزد مرحوم حضرت امام رحمۀ الله علیه در مسجد سلماسی خواندم که بعد از رحلت آیت الله بروجردی در مسجد اعظم تداوم پیدا کرد. البته توفیق استفاده از درس خارج فقه آیت الله العظمی بروجردی را نیز به مدت یکسال داشتم. بعد از تبعید حضرت امام به ترکیه نیز به جمع شاگردان درس آیت الله محقق داماد پیوسته و پس از وفات ایشان، در درس آیت الله حاج شیخ مرتضی حائری، فرزند مؤسس حوزه علمیه قم حاضر شدم. هم چنین در مدت اقامت در قم، بخشی از منظومه حاج ملا هادی سبزواری را خدمت آیت الله حاج شیخ جعفر سبحانی و قسمتی را نزد مرحوم آقا مصطفی خمینی خواندم. درس اسفار اربعه حضرت امام را یک سال بیش تر نرفتم، چون توان خرید کتاب را نداشتم؛ و همین امر باعث شد از حضور در درس فلسفه ایشان محروم بمانم. البته مدتی هم در محضر علامه سید محمد حسین طباطبایی برای درس اسفار و تفسیر حاضر شدم و از خرمن دانش ایشان بهره جستم»
تبلیغ دین
آیۀ الله شاهچراغی پس از ۱۷ سال اقامت و تحصیل در قم، به دلیل شرائط سخت زندگی، از قم به نائین مهاجرت می نمایند تا به کار تبلیغ دین در محمدیه نائین بپردازند، اما پس از یک سال حضور در این دیار، در سال ۱۳۵۱ هجری شمسی، با توجه به رفاقت و آشنایی با حضرات آقایان مرحوم حجت الاسلام والمسلمین محمد تقی نصیری و مرحوم آیۀ الله محمد علی عالمی به شهر سمنان آمده و به اقامت نماز جماعت در مسجد عابدینیه و تدریس در مدرسه علمیه صادقیه سمنان مشغول می گردند؛ دو برنامه ای که پس از نزدیک به چهل و پنج سال هنوز نیز بدان اشتغال دارند. از دیگر فعالیت های ارزشمند ایشان در سمنان، اقدام به تأسیس حوزه علمیه عصمتیه بوده است که از ثمرات آن، تربیت بسیاری از خواهران، جهت ترویج و تبلیغ معارف اسلامی می باشد.
مبارزه علیه رژیم طاغوت
از اقدامات مؤثر این روحانی آگاه و شجاع در شهر سمنان، مبارزه علیه رژیم ستمشاهی بوده است که منجر به تشکیل پرونده در اداره ساواک و زیر نظر گرفتن فعالیت های ایشان می گردد؛ به عنوان نمونه وقتی شب های پنج شنبه در منزل خویش، اقدام به تشکیل جلسه تفسیر موضوعی قرآن برای فرهنگیان، می نمایند و با استقبال گسترده این قشر متدین روبرو می گردد، نظارت غیر محسوس عوامل ساواک، موجب فرا خواندن آقای شاهچراغی به ساواک می گردد؛ اما مداومت در امر مبارزه موجب می گردد در سال ۱۳۵۳ هجری شمسی ممنوع المنبر شده و از خدمات فرهنگی و تبلیغی ایشان جلوگیری گردد.
پیروزی انقلاب اسلامی
با وقوع انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی رحمۀ الله علیه، آیۀ الله شاهچراغی در سال ۱۳۵۸ هجری شمسی به عنوان اولین امام جمعه استان، در شهر مهدیشهر به ایراد خطبه اقدام می نمایند که این حضور ۲۲ سال ادامه می یابد و در این مدت توفیق تأسیس حوزه علمیه ولی عصر عج الله فرجه الشریف، را در این شهر می یابند که تاکنون برکات و ثمرات زیادی را در پی داشته است.
هم چنین معظم له مسئولیت اداره بنیاد شهید استان را برعهده گرفته و بیش از ۲۲ سال در خدمت به خانواده معظم شهدا انجام وظیفه نمودند؛ از دیگر خدمات ایشان در سمنان، مديریت كل كميته امداد امام خمینی استان سمنان، حضور در دستگاه قضایی به عنوان حاکم شرع، تأسیس صندوق قرض الحسنه مسجد عابدینیه جهت تأمین نیازهای مادی رزمندگان و خانواده آنان، اقدام به برگزاری برنامه های فرهنگی، نظیر تفسیر قرآن، نهج البلاغه، احکام و اخلاق اسلامی در مسجد عابدینیه می باشد، که با هدایت و راهنمایی ایشان تا کنون ادامه یافته است.
مقام معظم رهبری در دی ماه سال ۱۳۸۰ هجری شمسی این عالم وارسته را به عنوان نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه شهرستان سمنان نمودند؛ هم چنین این بزرگوار در دو دوره ی متوالی به عنوان نماینده مردم در مجلس خبرگان رهبری انتخاب گردیده اند.
آن چه در ادامه می آید، متن حکم مقام معظم رهبری حفظه الله به این عالم ارجمند می باشد:
بسم الله الرحمن الرحیم
جناب حجت الاسلام آقای حاج سید محمد شاهچراغی دامت توفیقاته
از آن جا که جناب حجت الاسلام آقای حاج شیخ عباسعلی اختری پس از سال ها خدمت و تلاش صادقانه از امامت جمعه سمنان کناره گیری کرده اند، جنابعالی را که بحمد الله موصوف به علم و عمل و برخوردار از تجربیات با ارزشی می باشید، به امامت جمعه سمنان و نمایندگی خود در استان منصوب می کنم.
انشاءالله تعالی با برگزاری این فریضه ی بزرگ الهی، مردم را به وظائف خطیر و حساسی که در این برهه نسبت به اسلام و انقلاب دارند و همچنین لزوم وحدت و همدلی و پرهیز از تفرقه و اختلاف که بزرگ ترین وسیله نفوذ دشمنان اسلام است، توجه داده و با همکاری اهالی محترم و علمای معظم و مسئولان استان، نسبت به برگزاری هرچه با شکوه تر نمازجمعه اقدام فرمایید. توفیقات شما و مردم مؤمن و انقلابی استان شهید پرور سمنان را از خداوند متعال مسئلت می نمایم.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
سید علی خامنه ای
۱۲/۱۰/۸۰