او و شیعیناش از آت دوزخ در امانند

۱-گوهر هستی/ نام ها (بخش اول)

سهم بشر نیز از شناخت کمالات حضرت زهرا سلام الله علیها قطره ای می شود از اقیانوس بی کران منزلت ایشان که از طریق معصومین علیهم السلام در اختیار علاقه مندان کمالات این بانوی مطهره قرار گرفته است…

*********************************************

«گوهر هستی/ نام ها (بخش اول)»

 

پدید آورنده: سید علی شاهچراغی

دسته بندی: خطبه

 

صدیقه کبری، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها سرّی از اسرار آفرینش خداوند متعال است و برخوردار از جمال و جلال الهی، در ولادت، زندگی کوتاه دنیوی و نیز شهادت مظلومانه اش؛ از این رو مرتبه ی وجودی این بانوی معظمه را تنها خدا می داند و پیامبر اعظم صلوات الله علیه و آله و اهل بیت آن حضرت علیهم السلام.

سهم بشر نیز از شناخت کمالات حضرت زهرا سلام الله علیها قطره ای می شود از اقیانوس بی کران منزلت ایشان که از طریق معصومین علیهم السلام در اختیار علاقه مندان کمالات این بانوی مطهره قرار گرفته است؛ امری که رئیس مذهب و صادق آل محمد علیه السلام در تأویل و تفسیر آیه شریفه

«إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْر»[۱]

«ما [قرآن را] در شب قدر نازل کردیم.»

به آن تصریح فرموده و مادرشان فاطمه زهرا سلام الله علیها را حقیقت شب قدر معرفی می کنند؛ شبی که معرفت و شناختش مقدور کسی نیست؛

«فَمَنْ عَرَفَ فَاطِمَةَ حَقَّ مَعْرِفَتِهَا فَقَدْ أَدْرَكَ لَيْلَةَ الْقَدْر»[۲]

«هر که فاطمه را بشناسد، آن گونه که باید بشناسد، شب قدر را درک کرده است.»

نام های آسمانی

درک شخصیت، فضایل و زندگی سراسر حماسه صدیقه طاهره سلام الله علیها را باید بر اساس آیات و روایات مورد تحقیق قرار داد تا بتوان به قدر طاقت، از آن وجود گران بها درس آموخت. اولین مرحله در این راه طولانی نیز بررسی معنا، مفهوم و ویژگی اسامی حضرت زهرا سلام الله علیها است که در نوشتار حاضر مطالبی پیرامون آن مطرح می شود.

  •  نام گذاری خداوند

اگر خداوند منّان، اسم برخی از پیامبران خویش هم چون آدم، عیسی و یحیی علی نبینا و آله و علیهم السلام را خود انتخاب کرده و ایشان را با این اسامی مورد خطاب قرار داده است؛ سیده ی زنان عالم، حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها مفتخر است که از جانب خداوند متعال با نام های متعدد زینت گرفته است؛ مدال مخصوصی که بر اساس روایت یونس بن ظبیان از امام صادق علیه السلام برای فاطمه سلام الله علیها در نظر گرفته شده است تا مقام این بانوی معظمه را آشکار سازد؛

«لِفَاطِمَةَ ع تِسْعَةُ أَسْمَاءٍ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَاطِمَةُ وَ الصِّدِّيقَةُ وَ الْمُبَارَكَةُ وَ الطَّاهِرَةُ وَ الزَّكِيَّةُ وَ الرَّضِيَّةُ وَ الْمَرْضِيَّةُ وَ الْمُحَدَّثَةُ وَ الزَّهْرَاءُ»[۳]

«برای فاطمه سلام الله علیها نُه اسم در پیشگاه خداوند متعال است؛ فاطمه و صدیقه و مبارکه و طاهره و زکیه و رضیه و مرضیه و محدثه و زهرا.»

نام هایی در زمین و آسمان

ویژگی دیگر نام گذاری فاطمه سلام الله علیها که باید با دقت و تأمل فراوان به آن نگریست، اسامی ویژه ایشان در عالم ملک و ملکوت است؛ زیرا همان طور که رسول اکرم صلوات الله علیه و آله در زمین دارای اسم مخصوص و در آسمان ها نیز نامی است که با آن شناخته می شود، برای دختر مطهره‌ و صدیقه اش در زمین، اسامی مشخص و معروفی است که اهل زمین با این نام ها از او یاد می نمایند و اهل آسمان ها با نام هایی چون «نوریه»، «سماویه»، «الحانیه»[۴] و «منصوره» او را می شناسند؛ اسامی برجسته ای که هر یک، حقایق فراوانی را در خود جای داده است و انسان را به معارف ارزشمند و بلندی هدایت می کند؛ چنان چه وقتی پیامبر صلوات الله علیه و آله از حضرت جبرئیل سؤال می کند:

«وَ لِمَ سُمِّيَتْ فِي السَّمَاءِ مَنْصُورَةً»[۵]

«چرا در آسمان ها منصوره نامیده شده است.»

این فرشته ی الهی در جواب، یاری و نصرت خداوند متعال برای فاطمه سلام الله علیها را علت انتخاب آن برمی شمارند.

اسامی نه گانه

اگر کسی به دنبال آشنایی و شناخت شخصیت صدیقه طاهره سلام الله علیها باشد، ضروری است، معنا، مفهوم و ویژگی‌ نام ها، کنیه ها و القاب سیده ی زنان عالم را مورد بررسی و مطالعه قرار دهد؛ بدین خاطر، بر اساس روایت امام صادق علیه السلام که در بردارنده اسامی نُه گانه حضرت زهرا سلام الله علیها است، در ادامه مطالبی پیرامون این اسامی می آید.

«فاطمه»

مشهورترین نام دختر پیامبر اعظم سلام الله علیها «فاطمه» است که أعظم اسماء این بانوی بزرگوار نیز محسوب می گردد؛ اسم جامعی که معصومین علیهم السلام در شرح و تفسیر آن نکات ارزشمند و متعددی را مطرح کرده اند. برخی از ویژگی ها، معانی و برکات این اسم زیبا در متون دینی چنین است:

شبیه نام پروردگار

شباهت اسم «فاطمه» با نام خداوند متعال، اولین نکته ای است که در شناخت اسامی حضرت زهرا سلام الله علیها باید به آن توجه نمود؛ امتیاز مخصوصی که پيامبر اكرم صلوات الله علیه و آله درباره آن به دختر مکرمه ی خویش فرمودند:

«شَقَ‏ اللَّهُ‏ لَكِ‏ يَا فَاطِمَةُ اسْماً مِنْ أَسْمَائِهِ فَهُوَ الْفَاطِرُ وَ أَنْتِ فَاطِمَة»[۶]

«اى فاطمه!‏ خداوند برای تو اسمی از اسامی خود را برگرفته است. پس او «فاطر» و اسم تو «فاطمه» است.»

نام نیکویی که در روایات اهل بیت علیهم السلام شاهد معانی ذیل درباره آن هستیم:

  •  منزلت ناشناخته

امام صادق علیه السلام در تفسیر سوره قدر و در بیان معنای نام «فاطمه» به مقام خاص این بانوی مطهره اشاره می فرماید؛

«اللَّيْلَةُ فَاطِمَةُ وَ الْقَدْرُ اللَّهُ فَمَنْ عَرَفَ فَاطِمَةَ حَقَّ مَعْرِفَتِهَا فَقَدْ أَدْرَكَ لَيْلَةَ الْقَدْرِ وَ إِنَّمَا سُمِّيَتْ فَاطِمَةَ لِأَنَّ الْخَلْقَ فُطِمُوا عَنْ‏ مَعْرِفَتِهَا»[۷]

«شب، فاطمه است و قدر خداوند؛ پس هر که فاطمه را بشناسد، آن گونه که باید بشناسد، به تحقیق شب قدر را درک کرده است؛ و همانا فاطمه نامیده شد، چون خلق ناتوان از شناخت او هستند.»

بر این اساس، ناتوانی و عدم قدرت بشر در شناخت مقام زهرای اطهر سلام الله علیها سبب گردیده است تا خداوند متعال نام «فاطمه» را برای کوثر رسولش برگزیند.

  •  دوری از جهل و پلیدی

امام باقر علیه السلام نیز در حدیث گهربار خویش، دوری صدیقه طاهره سلام الله علیها از آلودگی و جهل ‌را دلیل نام گذاری ایشان می دانند؛

«لَمَّا وُلِدَتْ فَاطِمَةُ ع أَوْحَى اللَّهُ إِلَى مَلَكٍ فَأَنْطَقَ‏ بِهِ‏ لِسَانَ‏ مُحَمَّدٍ ص فَسَمَّاهَا فَاطِمَةَ ثُمَّ قَالَ إِنِّي فَطَمْتُكِ بِالْعِلْمِ وَ فَطَمْتُكِ مِنَ الطَّمْثِ ثُمَّ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع وَ اللَّهِ لَقَدْ فَطَمَهَا اللَّهُ بِالْعِلْمِ وَ عَنِ الطَّمْثِ فِي الْمِيثَاقِ»[۸]

«هنگامى كه دختر پيامبر متولّد شد، خداوند به يكى از فرشتگان وحى نمود تا كلمه «فاطمه» را بر زبان رسول خدا جارى كند، بدین خاطر پيامبر او را فاطمه نامید و به دخترش فرمود: من تو را با علم و دانش همراه و از پليدى، پاك نمودم. سپس امام باقر علیه السلام فرمود: به خدا سوگند، حق تعالى، فاطمه را در روز عهد و ميثاق‏ با علم، قرين و از پليدي ها و حيض، دور نمود.»

سخن جاودانه‌ و ارزشمندی که بانوی مطهره دو عالم را از ابتدای خلقت، برخوردار از علم لدنی و بی پایان الهی می داند.

  • دوری از شرّ

معنای دیگری که برای نام «فاطمه» در روایات مشاهده می شود، چنان چه در روایت امام باقر علیه السلام نیز مورد اشاره قرار گرفت، پاکی دختر بزرگوار پیامبر صلوات الله علیه و آله از هر گونه نقص و پلیدی‌ ‌است. امام صادق علیه السلام نیز در این زمینه به یونس بن ظبیان فرمودند: می دانی چرا فاطمه به این اسم نامیده شد؟ یونس عرضه داشت: مولای من، مرا آگاه سازید. امام فرمودند:

«فُطِمَتْ‏ مِنَ‏ الشَّرِّ»[۹]

«چون او از هر شرّ و بدی محفوظ است.»

یونس می گوید: حضرت در ادامه فرمودند:

«لَوْ لَا أَنَّ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ تَزَوَّجَهَا لَمَا كَانَ لَهَا كُفْوٌ عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ آدَمُ فَمَنْ دُونَه»

«اگر امیرالمؤمنین علیه السلام با فاطمه ازدواج نمی کرد، بر روی زمین تا قیامت، برای صدیقه طاهره علیهاالسلام از آدم و بعد او هم شأنی نبود.»

ابن شهرآشوب هم از صادق آل محمد عليه السّلام نقل کرده است كه از حضرت سؤال شد، تفسير كلمه «فاطمه» چيست؟ فرمودند:

«فُطِمَتْ مِنَ الشَّرِّ وَ يُقَالُ إِنَّمَا سُمِّيَتْ فَاطِمَةَ لِأَنَّهَا فُطِمَتْ عَنِ الطَّمْث»[۱۰]

«دور نگه داشته شده از شرّ و بدى؛ و همانا گفته شده، او را فاطمه ناميدند، زیرا از عادت ماهانه زنان پاك بود.»

  • در امان بودن از آتش

در روایات، معنای دیگری نیز برای نام «فاطمه» آمده است و آن، دور ماندن شیعیان از آتش دوزخ به برکت جایگاه حضرت زهرا سلام الله علیها است؛ پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله در این ‌باره می فرماید:

«إِنَّمَا سَمَّيْتُ ابْنَتِي فَاطِمَةَ لِأَنَ‏ اللَّهَ‏ فَطَمَهَا وَ فَطَمَ مُحِبِّيهَا عَنِ النَّار»[۱۱]

«دخترم، فاطمه ناميده شد، زیرا خدا او و دوستدارانش را از آتش دوزخ دور نگه‌ می دارد.»

هم چنین در روایت دیگری از نبی مکرم صلی الله علیه و آله آمده است که به امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند:

«هَلْ تَدْرِي لِمَ سُمِّيَتْ فَاطِمَةَ قَالَ عَلِيٌّ لِمَ سُمِّيَتْ فَاطِمَةَ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ لِأَنَّهَا فُطِمَتْ هِيَ وَ شِيعَتُهَا مِنَ النَّارِ»[۱۲]

«آیا می دانی چرا فاطمه، «فاطمه» نامیده شد؟ امیرالمؤمنین علیه السلام عرضه داشت: ای رسول خدا! برای چه «فاطمه» نامیده شد؟ پیامبر فرمود: براى اين كه او و دوستدارانش از آتش، دور نگه داشته شده اند.»

ویژگی ها

مقام و منزلت والای صدیقه طاهره سلام الله علیها سبب شده است، تا اسم امید بخش «فاطمه» هم چون چشمه ای جوشان، سبب نزول خیرات و برکات برای نیازمندان و گرفتاران باشد؛ امتیاز برجسته ای که مؤمنان و محبانش را بر آن داشته است تا با استمداد از نام پر خیر و برکت «فاطمه» از شداید و مشکلات روزگار رهایی یابند؛ اگر چه این نام برای خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام یادآور خاطرات ناگوار و مصایب دردآوری است که به آن اشاره خواهد شد.

  •   استغاثه

از اعمالی که در کتب روایی و اخلاقی، انجام آن مورد توصیه قرار گرفته، نمازی است که با هدف استغاثه به این بانوی مکرمه خوانده می شود. در این خصوص مفضل بن عمر می گوید: امام جعفر بن محمد علیه السلام به من فرمودند:

«إِذَا كَانَتْ لَكَ حَاجَةٌ إِلَى‏ اللَّهِ‏ وَ ضِقْتَ‏ بِهَا ذَرْعاً فَصَلِّ رَكْعَتَيْنِ فَإِذَا سَلَّمْتَ كَبِّرِ اللَّهَ ثَلَاثاً وَ سَبِّحْ تَسْبِيحَ فَاطِمَةَ ع ثُمَّ اسْجُدْ وَ قُلْ مِائَةَ مَرَّةٍ يَا مَوْلَاتِي فَاطِمَةُ أَغِيثِينِي ثُمَّ ضَعْ خَدَّكَ الْأَيْمَنَ عَلَى الْأَرْضِ وَ قُلْ مِثْلَ ذَلِكَ ثُمَّ عُدْ إِلَى السُّجُودِ وَ قُلْ ذَلِكَ مِائَةَ مَرَّةٍ وَ عَشْرَ مَرَّاتٍ وَ اذْكُرْ حَاجَتَكَ فَإِنَّ اللَّهَ يَقْضِيهَا‏»[۱۳]

«هرگاه برای تو حاجتى نزد خدا بود كه نسبت به آن در سختى شدید قرار گرفتی و طاقتت سست گردید، دو ركعت نماز بخوان و پس از سلام نماز، سه مرتبه تكبير بگو؛ آن گاه تسبيح حضرت زهرا عليهاالسلام را بگو، سپس سجده کن و صد بار بگو: اى مولاى من! اى فاطمه، به‌فريادم برس. سپس گونه راست را بر زمین بگذار و این جمله را صد بار بگو و دوباره به سجده برو و این بار یک صد و ده بار آن را تکرار کن و حاجتت را بیان نما؛ پس همانا خداوند خواسته ات را روا می کند.»

تأثیر نام «فاطمه» در هنگام رویارویی با شداید و دشواری ها به گونه ای است که رزمندگان اسلام در میادین نبرد، به‌ویژه در دوران جنگ تحمیلی بر ضد ایران اسلامی و نیز در جنگ سی و سه روزه لبنان، با بر زبان جاری ساختن این اسم مبارک و توسل به صدیقه طاهره سلام الله علیها پیروزی های عظیمی را به دست می آوردند.

  •  استشفا

طلب شفا از بیماری های جسمی و روحی با گفتن نام «فاطمه» از دیگر ویژگی ها و امتیازات این اسم پر برکت است. علی بن ابی حمزه در محضر امام کاظم علیه السلام، ماجرای توسل امام باقر علیه السلام به صدیقه ی طاهره سلام الله علیها به هنگام بیماری را به نقل از ابا‌بصیر چنین روایت می کند:

«أَنَّهُ كَانَ إِذَا وُعِكَ اسْتَعَانَ بِالْمَاءِ الْبَارِدِ فَيَكُونُ لَهُ ثَوْبَانِ ثَوْبٌ فِي الْمَاءِ الْبَارِدِ وَ ثَوْبٌ‏ عَلَى‏ جَسَدِهِ‏ يُرَاوِحُ بَيْنَهُمَا ثُمَّ يُنَادِي حَتَّى يُسْمَعَ صَوْتُهُ عَلَى بَابِ الدَّارِ يَا فَاطِمَةُ بِنْتَ مُحَمَّدٍ…»[۱۴]

«هر گاه [امام باقر علیه السلام] به تب مبتلا می گردید، از آب سرد کمک می گرفت. ایشان دو لباس داشت که یکی را در آب سرد می گذاشت و دیگری را بر روی بدن قرار می داد و این کار را به طور متناوب تکرار می کرد؛ سپس صدا می زد، طوری که صدایش از بیرون خانه شنیده می شد: ای فاطمه، دختر محمد!

علی بن ابی حمزه می گوید: [وقتی این قضیه را خدمت امام کاظم علیه السلام تعریف کردم] حضرت به من فرمود: راست می گویی.»

  •   یادآور مصایب

مطلب مهم دیگری که درباره نام «فاطمه» وجود دارد و بیان آن ضروری می نماید، پدیدار گشتن غم و اندوه در سیمای اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام پس از شنیدن اسم «فاطمه» است که در برخی روایات نیز منعکس گردیده است. در این باره سکونی می گوید:

«در حالی که آثار غم و ناراحتی در چهره ام آشکار بود، خدمت امام صادق علیه السلام رسیدم. حضرت فرمودند: ای سکونی! چرا غمگین و ناراحتی؟ عرض کردم: برایم دختری به دنیا آمده است! حضرت فرمود:

«يَا سَكُونِيُّ عَلَى الْأَرْضِ ثِقْلُهَا وَ عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا تَعِيشُ فِي غَيْرِ أَجَلِكَ وَ تَأْكُلُ مِنْ غَيْرِ رِزْقِكَ فَسَرَّى وَ اللَّهِ عَنِّي فَقَالَ مَا سَمَّيْتَهَا فَقُلْتُ فَاطِمَةَ فَقَالَ آهِ آهِ ثُمَّ وَضَعَ يَدَهُ عَلَى جَبْهَتِهِ … أَمَّا إِذَا سَمَّيْتَهَا فَاطِمَةَ فَلَا تَسُبَّهَا وَ لَا تَلْعَنْهَا وَ لَا تَضْرِبْهَا»[۱۵]

«ای سکونی! سنگینی اش بر زمین است و رزقش را خدا می دهد؛ زندگی او از عمر تو نمی کاهد و از روزی تو نمی خورد. سکونی می گوید: کلام امام، غصه ام را برطرف ساخت و غم از چهره ام زدود. سپس حضرت گفتند: نامش را چه گذاشته ای؟ عرض کردم: فاطمه؛ فرمودند: آه، آه؛ سپس دست شان را بر پیشانی‌ گذاشتند …. حال که اسمش را فاطمه گذاشتی، به او دشنام مده و نفرینش نکن و او را کتک مزن.»

«صدیقه»

دومین نام از اسامی نُه گانه حضرت فاطمه سلام الله علیها در بیان امام صادق علیه السلام، «صدیقه» است؛ صفت و خصیصه ی ممتازی که آن حضرت در روایتی درباره آن می فرمایند:

«وَ هِيَ الصِّدِّيقَةُ الْكُبْرَى وَ عَلَى مَعْرِفَتِهَا دَارَتِ‏ الْقُرُونُ‏ الْأُولَى»[۱۶]

«او صدیقه کبری است و بر محور شناخت او قرن های گذشته دور زده است.»

اسمی که به سبب صداقت، یکرنگی و راستگویی این بانوی مکرمه برای ایشان انتخاب می شود و پیامبر اعظم صلوات الله علیه و آله در سفارش خویش به امیرالمؤمنین علیه السلام بر آن تأکید می نمایند:

«يَا عَلِيُّ إِنِّي قَدْ أَوْصَيْتُ‏ فَاطِمَةَ ابْنَتِي‏ بِأَشْيَاءَ وَ أَمَرْتُهَا أَنْ تُلْقِيَهَا إِلَيْكَ فَأَنْفِذْهَا فَهِيَ الصَّادِقَةُ الصَّدُوقَة»[۱۷]

«علی جان! همانا دخترم فاطمه را به اموری وصيت كرده ام و به او فرمان داده ام كه آن ها را به تو برساند؛ پس آن ها را اجرا کن، چرا كه او راست گو و همیشه راستگو است.»

حقیقت ژرفی که در سخن جاودانه ی امام کاظم علیه السلام نیز وارد شده است؛

«إنّ فاطمة صدّيقة شهيدة‏»[۱۸]

«همانا فاطمه، صدیقه ی شهیده است.»

  •  صداقت در گفتار و کردار

صاحب کتاب قاموس قرآن در معنای واژه «صدّیق» می نویسد:

«صدّيق، پيوسته راست گو و راست كن، صيغه مبالغه است. طبرسى آن را بسيار تصديق كننده حق و به قولى كثير‌الصدق فرموده است … ناگفته نماند: چون صدق در قول و فعل هر دو هست و صدّيق مبالغه در صدق است، لذا صديق كسى است كه راست گو و راست كن باشد و خلاف راستى اصلاً نگويد و نكند.»[۱۹]

از آن جا که ریشه تمام فضایل اخلاقی، صداقت، درستی و راستگویی است و در مقابل، دروغ گویی و کذب بنابر روایات معصومین علیهم السلام، سرچشمه مفاسد اخلاقی و کلید همه ی بدی هاست؛ انسانی که خود را از این آلودگی دور نگه داشته و به صداقت آراسته باشد، متصف به این صفت پسندیده است و می توان به او اطمینان نمود.

به‌درستی انتخاب نامی ‌چنین ارزشمند از سوی خداوند متعال برای فاطمه زهرا سلام الله علیها از میزان صداقت این بانوی ارجمند خبر می دهد؛ صداقتی که از مرز سخن و کلام عبور نموده و جان و روح او را در برگرفته است؛ انسانی فرشته خو که در لحظه لحظه ی عمر مبارکش چیزی جز حق بر زبان جاری نساخت و بر مدار آن حرکت نمود و ذره ای  از آن منحرف نگردید؛ خصلت ممتازی که خداوند متعال، پیامبر اولی العزم خویش، ابراهیم علیه السلام را متصف به آن نموده است؛

«وَ اذكُر فِی الكِتابِ اِبراهِیمَ اِنَّهُ كانَ صِدِّیقاً نَبِیّا»[۲۰]

«و در اين كتاب به ياد ابراهيم پرداز، زيرا او پيامبرى بسيار راستگوى بود.»

هم چنین حضرت ادریس علیه السلام را؛

«وَ اذكُر فِی الكِتابِ اِدرِیسَ اِنَّهُ كانَ صِدِّیقاً نَبِیا»[۲۱]

«و در اين كتاب از ادريس ياد كن كه او راستگويى، پيامبر بود.»

حضرت مریم سلام الله علیها نیز بانویی است که خداوند متعال صداقتش را این گونه مورد تأیید قرار می دهد:

«مَا المَسِیحُ بنُ مَریَمَ اِلَّا رَسُولٌ قَد خَلَت مِن قَبلِهِ الرُّسُل وَ اُمُّهُ صِدِّیقَةٌ»[۲۲]

«مسيح پسر مريم، جز پيامبرى نبود كه پيش از او [نيز] پيامبرانى آمده بودند و مادرش، زنى بسيار راست گو بود.»

اما دختر پیامبر خاتم صلوات الله علیه و آله «صدیقه کبری» لقب می گیرد تا برتری اش بر همه ی زنان هستی از جمله مریم، مادر حضرت عیسی علیه السلام ثابت باشد.

  •  نعمت ویژه

برخورداری انبیاء و اولیاء الهی از صفت ممتاز راستگویی، عامل برتری مقام معنوی ایشان و فضیلت خاص برای آنان محسوب می شود؛ به طوری که در قرآن «صدیقین» یکی از چهار گروهی هستند که از نعمت ویژه الهی برخوردار هستند؛

«وَ مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَأُولئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَ الصِّدِّيقِينَ‏ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِينَ وَ حَسُنَ أُولئِكَ رَفِيقا»[۲۳]

«و كسى كه خدا و پيامبر را اطاعت كند، هم نشين كسانى خواهد بود كه خدا، نعمت خود را بر آنان تمام كرده؛ از پيامبران و صدّيقان و شهدا و صالحان و آن‌ها رفيق هاى خوبى هستند.»

در این بین اگر کسی به دنبال برشمردن الطاف خداوند متعال به سیده ی زنان عالم، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها برآید، به موارد بی شماری دست می یابد که تنها یکی از این امتیازات، در بیان امام صادق علیه السلام، چنین است:

«فَإِنَّهَا صِدِّيقَةٌ لَا يُغَسِّلُهَا إِلَّا صِدِّيقٌ‏ أَمَا عَلِمْتَ أَنَّ مَرْيَمَ لَمْ يُغَسِّلْهَا إِلَّا عِيسَى‏»[۲۴]

«پس همانا فاطمه «صدیقه» است و کسی نمی تواند او را غسل دهد، مگر صدیق، آیا نمی دانی که غسل نداد مریم را مگر عیسی علیه السلام.»

  •   معصوم از خطا

علامه مجلسی رضوان الله علیه، نام «صدیقه» را نشانه ی عصمت فاطمه ی زهرا سلام الله علیها می داند و آن را به عصمت از خطا و اشتباه معنا می کند؛ این عالم بزرگوار در این زمینه می فرماید:

«فإنها صديقة أي معصومة»[۲۵]

«همانا او صدیقه است، یعنی معصومه است.»

امری که در زندگی سرشار از راست گویی و درست کاری این بانوی معظمه به وضوح مشاهده می شود.

«مبارکه»

«مبارکه» – از ماده برک به معنای، فایده ثابت که در اثر نمو و رشد، ایجاد می شود[۲۶] –  اسمی است از اسامی حضرت زهرا سلام الله علیها که در روایت امام صادق علیه السلام به آن تصریح شده است؛ در همین زمینه کلامی از عبد الله بن سلیمان نیز نقل شده که می تواند دلیل این نام گذاری را آشکار ‌سازد؛ او می گوید:

«قَرَأْتُ فِي الْإِنْجِيلِ فِي وَصْفِ النَّبِيِّ نَكَّاحُ النِّسَاءِ ذُو النَّسْلِ الْقَلِيل‏ إِنَّمَا نَسْلُهُ‏ مِنْ مُبَارَكَةٍ لَهَا بَيْتٌ فِي الْجَنَّةِ لَا صَخَبَ فِيهِ وَ لَا نَصَبَ يَكْفُلُهَا فِي آخِرِ الزَّمَانِ كَمَا كَفَلَ زَكَرِيَّا أُمَّكَ لَهَا فَرْخَانِ مُسْتَشْهَدَان‏»[۲۷]؛

«در انجيل، در وصف پيامبر خواندم كه ازدواج های متعددی خواهد داشت، اما نسلش قليل است؛ همانا نسل او از «مبارکه» خواهد بود که برایش در بهشت، خانه اى است كه در آن، هياهو و آزارى نيست. حضرت، در آخر الزمان كفيل آن دختر است؛ همان طور كه زكريا، كفيل مادر تو [عيسى] بود و برای آن دختر، دو فرزند شهید است.»

مادری که نسل پیامبر صلی الله علیه و آله را هم چون انوار درخشنده و تابناک در اقصی نقاط عالم می گستراند؛ از امامان معصوم علیهم السلام گرفته تا میلیون ها مرد و زنی که در ایران، عراق، مصر، مغرب، الجزایر، تونس، لیبی، اردن، سوریه، لبنان، سودان، یمن، هند، پاکستان، افغانستان، روسیه، چین، جزایر اندونزی، کشورهای حاشیه خلیج فارس و حتی در اروپا و آمریکا و … حضور دارند و فراوانی شان شگفتی و اعجاب ناظران را برانگیخته و آنان را مجبور ساخته تا به اعجاز الهی اعتراف نمایند؛ به گونه ای که فخر رازی در تفسیر سوره کوثر در این باره می گوید:

«قول سوم این است که مقصود از کوثر، فرزندان پیامبر صلوات الله علیه و آله باشند. گفته اند: این سوره برای باطل ساختن گفته ی کسانی نازل گردیده است که پیامبر را به نداشتن فرزند سرزنش می کردند؛ پس معنای آیه این است که خداوند به او نسلی عطا می کند که باقی می مانند در گستره ی زمان. سپس نگاه کن! چه بسیار از اهل بیت کشته شده اند اما عالَم از ایشان پر است و این در حالی‌است که از بنی امیه کسی که قابل اعتنا باشد وجود ندارد؛ سپس نگاه کن در بین ایشان اکابر و بزرگان از علماء و دانشمندان هستند؛ مثل امام باقر و امام صادق و امام کاظم و امام رضا علیهم السلام و نفس‌ زکیه و نظایر ایشان.»[۲۸]

البته به این مطلب باید توجه داشت که برکات وجودی صدیقه‌ طاهره سلام الله علیها تنها محدود به کثرت نسل و فرزندان ایشان نیست، بلکه زندگی کوتاه این بانوی معظمه سرشار از ثمرات گران بهایی است که بشریت تا قیامت از آن بهره می گیرد؛ از مسائل دقیق علمی، اجتماعی و سیاسی گرفته تا موضوعات اخلاقی و عبادی که توسط ائمه علیهم السلام تبیین گردیده و آشنایی آن برای پویندگان طریق حق ضروری است.

[۱]. قدر/۱

[۲].بحارالانوار، ج۴۳،ص۶۵٫

[۳]. امالی (الصدوق)، النص، ص۵۹۲

[۴]. مناقب آل ابی طالب علیهم السلام، ج۳، ص۳۵۷

[۵].  تفسیر فرات الکوفی، ص ۳۲۲

[۶]. بحارالأنوار، ج۴۳، ص۱۵

[۷]. بحار الأنوار، ج‏۴۳، ص۶۵

[۸]. الكافي(الإسلامية)، ج‏۱، ص۴۶۰

[۹]. الأمالي( للصدوق)، ص۵۹۳

[۱۰]. بحار الأنوار، ج۴۳، ص۱۶

[۱۱]. بحار الأنوار، ج۴۳، ص۱۶

[۱۲]. بحارالانوار، ج۴۳ ص۱۵

[۱۳].بحارالأنوار؛ ج۹۱، ص۳۰

[۱۴]. الكافى، ج‏۸، ص۱۰۹

[۱۵]. تهذیب الاحکام، ج۸، ص۱۱۲

[۱۶].بحار الأنوار، ج۴۳، ص۱۰۵

[۱۷].بحارالأنوار،ج۲۲، ص۴۹۱

[۱۸].کافی، ج۲، ص۴۸۹٫

[۱۹]. قاموس قرآن، ج۴، ص۱۱۷

[۲۰] مریم/۴۱٫

[۲۱] مریم/۵۶٫

[۲۲] مائده/۷۵٫

[۲۳]. نساء/ ۶۹

[۲۴] علل الشرایع، ج۱، ص۴۸٫

[۲۵] مرآه العقول،ج۱۳، ص۳۳۹٫

[۲۶]. قاموس قران، ج‏۱، ص۱۸۹

[۲۷] . بحارالانوار، ج۴۳، ص۲۲٫

[۲۸]. تفسیر کبیر، ج۳۲، ص۱۲۴

0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

Want to join the discussion?
Feel free to contribute!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.