برترین خواسته ها در دعای مکارم الاخلاق/زیباترین نیت ها
تعابیر ارزشمندی که درباره نیت وجود دارد نشان از اهمیت خاص آن در فرهنگ قرآن و اهل بیت علیهم السلام می نماید، تا بدان جا که نیت مؤمن در مسیر انجام کار خیر، با ارزش تر از عمل او شمرده شده است…
***************************************************************************
پدید آورنده: سید علی شاهچراغی
دسته بندی: خطبه
زیباترین نیّت ها
«وَانتَهِ بِنِيَّتِي إلَى أَحسَنِ النِّيَّاتِ»[۱]
«به سرانجام رسان نیّت مرا بر نیکوترین و زیباترین نیّت ها»
فرازهایی از صحیفه سجادیه، به موضوع نیّت اختصاص یافته است که دقت در آن ها، روزنه هایی از معرفت را به روی آدمی می گشاید و انسان را بیش از پیش به جایگاه نیت و قصد، در عبادات و اعمال عبادی رهنمون می شود.
امام سجاد علیه السلام در سومین فراز دعای مکارم الاخلاق به درگاه ربوبی خداوند سبحان عرضه می دارد:
«وَانتَهِ بِنِيَّتِي إلَى أَحسَنِ النِّيَّاتِ»
«به سرانجام رسان نیّت مرا بر نیکوترین و زیباترین نیّت ها»
و در فرازی دیگر از این دعا از درگاه خداوند منّان طلب می کند:
«اللَّهُمَّ وَفِّرْ بِلُطْفِكَ نِيَّتِى»[۲]
«پروردگارا به لطف و كرم خود، نيت مرا وافر و زياد گردان»
کلمه (وفّر) در لغت عرب در چند معنی استعمال شده است که یکی «زیاد نمودن» و دیگری «کامل کردن» می باشد، که بر این اساس معنای این فراز از دعا این طور خواهد بود: خدایا به لطف خود نیّت مرا تمام و کامل کن؛ اما می توان این کلمه را به معنای صیانت و حفظ نیز دانست؛ محافظت از خطرات و آفاتی که نیّت را تهدید می کند؛ همچون شک و ریا.
در فراز دیگری عرضه می داریم:
«وَ نِيّةِ رُشْدٍ لَا أَشُكّ فِيهَا»[۳]
«و نیت رشدآورى عنایت کن که در آن هیچ گونه شکى ننمایم»
همچنین در دعای سی و یکم صحیفه مطلب مهم دیگری را مورد توجه قرار می دهد:
«اللّهُمّ وَ ثَبّتْ فِي طَاعَتِكَ نِيّتِي»[۴]
«پروردگارا، پایدارگردان نیّت قلبم را در طاعت و بندگی ات»
همه این کلمات و جملات، حکایت از جایگاه بلند و رفیع نیّت سالم و پایدار در مجموعه اعمال و رفتار انسان دارد که در این زمینه به نکاتی اشاره می نمائیم.
-
اهمیت نیت در کارها
برای این که بدانیم کاری که با نیت الهی دنبال شود یقیناً به سرانجام خواهد رسید و عملی که نیت الهی در آن مشاهده نشود دارای چه وضعیتی خواهد بود، خوب است به داستان زیر توجه نماییم:
روزی به عابدی از بنی اسرائیل خبر دادند در فلان منطقه درختی قرار دارد که قومی آن را می پرستند. عابد با شنیدن این خبر خشمگین شده، برخاست و تبری برداشت و به سراغ آن درخت رفت تا آن را از ریشه برکند. در این فاصله شیطان به صورت پیری ظاهر الصلاح در مسیر او مجسم شد وگفت: ای عابد برگرد و به عبادت خود مشغول باش. عابد گفت: نه، باید درخت را برکنم. تا این که کار به مشاجره و درگیری انجامید و عابد موفق شد شیطان را بر زمین بکوبد و بر سینه اش بنشیند. ابلیس به او گفت: صبر کن تا با تو سخن گویم. تو که پیامبر نیستی و چنین مأموریتی از جانب خدا نداری؛ برایت پیشنهادی دارم. من روزی دو دینار، زیر بالش و متّکای تو می گذارم. تو یک درهم را در راه خدا صدقه بده و انفاق کن و درهم دیگر را در معاش خود خرج نما. عابد گفت: حرف بدی نیست؛ و به خانه برگشت.
او روز های اول و دوم، پولی که شیطان وعده کرده بود را برداشت، اما روز سوم درهمی نیافت؛ لذا خشمگین شد و تبر را برگرفت تا اینکه بار دیگر در همان نقطه با ابلیس روبرو شد. ابلیس پرسید کجا می روی؟ عابد گفت: می روم درخت را برکنم. گفت: دروغ است تو دیگر نمی توانی درخت را برکنی. جنگ آغاز شد ولی این بار عابد چون گنجشکی در دست ابلیس قرار گرفت. عابد گفت: مرا رها کن تا به خانه برگردم؛ ولی بگذار سئوالی را بپرسم. می خواهم بدانم چرا روز اول پیروز شدم اما امروز کارم به شکست انجامید؟! شیطان جواب داد: آن روز برای خدا خشمگین شدی و نیّتت خدایی بود، اما امروز برای دو دینار قیام کردی و این گونه بود که شکست خوردی.[۵]
این حکایت بهخوبی مبین این مطلب است که تفاوت راه از کجا تا به کجاست؛ اگر نیّت انسان خدایی باشد چه می کند و در مقابل، نیّت شیطانی چگونه است.
اگر بخواهیم در این رابطه مثالی زده باشیم می توان گفت: از دیرباز کیمیا، مورد نظر بشر بوده است و بر این باور بوده که اگر کیمیا به مس زده شود آنرا طلا می کند. اما به نظر می رسد کیمیا در اعمال انسان، چیزی غیر از نیت خوب نیست و کار بنده، اگر با نیت خوب همراه شود ارزش غیر قابل توصیفی پیدا می کند. همچنین در تفاوت نیات می توان به مثال پاره کردن شکم کسی با چاقو اشاره نمود که اگر با قصد بدی همراه شود عملی زشت خواهد بود اما همین کار با قصد خیر، عبادت محسوب می گردد.
در حدیث دیگری آمده است: دو نفر به محضر امام هشتم علیه السلام وارد شدند در حالیکه هر دو مسافر بودند و می باید نمازشان را به صورت قصر و شکسته می خواندند اما حضرت به یکی فرمود: نمازت را تمام بخوان و به دیگری دستور دادند نمازش را به صورت قصر به جای آورد. هنگامی که اصحاب علت را از حضرت جویا شدند، حضرت فرمود: آن یکی نمازش تمام بود چون به قصد دیدار خلیفه ظالم مسیر را پیموده است و اما دیگری نمازش شکسته بود چون برای دیدن من آمده است»
این است حکایت دو مسافر با دو تکلیف متفاوت به سبب دو نیّت متفاوت!
در قرآن کریم نیز که نسبت به اعمال و عبادات با تعابیر «فی سبیل الله»، «مرضات الله»، «وجه الله» و «صبغۀ الله» یاد شده است، راه دستیابی به این درجات، داشتن نیت پاک و الهی، معرفی گردیده است.
-
لزوم همراهی عمل با نیت صالحه
پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله در سفارشی به جناب اَباذر می فرماید:
« يَا أَبَا ذَرٍّ لِيَكُنْ لَكَ فِي كُلِ شَيْءٍ نِيَّةٌ صَالِحَةٌ حَتَّى فِي النَّوْمِ وَ الْأَكْلِ»[۶]
«اي ابوذر! بايد براي تو در همه چيز حتي در خوردن و خوابيدن نيز نيت صالحي باشد»
از امام صادق علیه السلام نیز روایت شده است:
«لابُدَّ لِلعَبدِ مِن خالِصِ النِّيَّهِ في كُلِّ حَرَكَةٍ وسُكونٍ، لأ نَّهُ إذا لَم يَكُن هذا المَعنى يَكونُ غافِلاً»[۷]
«بنده بايد در تمام حركات و سكنات خود نيّت خالص [براى خدا] داشته باشد، زيرا اگر اين معنا در كار نباشد، در شمار غافلان است»
همچنین صادق آل محمد علیه السلام در ذیل آیه شریفه،
«الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا وَهُوَ الْعَزِيزُ الْغَفُورُ»[۸]
«همان كه مرگ و زندگى را پديد آورد تا شما را بيازمايد كه كدامتان نيكوكار تريد و اوست ارجمند آمرزنده»
می فرماید:
«لَيْسَ يَعْنِي أكثَرَكُم عَمَلاً، و لكِنْ أصوَبَكُم عَمَلاً، و إنَّما الإصابَةُ خَشيَةُ اللّهِ تعالى و النِّيَّةُ الصّادِقَةُ الحَسَنةُ، ثم قال: الإبْقاءُ على العَمَلِ حتّى يَخْلُصَ أشَدُّ مِن العَمَلِ، العَمَلُ الخالِصُ الّذي لا تُريدُ أنْ يَحْمَدَكَ علَيهِ أحَدٌ إلاّ اللّهُ عزّ و جلّ»[۹]
«[احسن عمل] به معنای بیشترین عمل نیست بلکه درست ترین عمل می باشد و همانا درستی عمل، داشتن خوف و خشیت از خدا و نیت نیکوست؛ سپس فرمودند: باقی ماندن بر عمل تا جایی که عمل انسان خالص گردد، دشوارتر از خود عمل است. عمل خالص آن گونه عملی است که تو اراده نکرده ای غیر از خداوند عزوجل، کسی نسبت به آن از تو تعریف نماید»
در ماجرای قربانی نمودن حضرت اسماعیل علیه السلام توسط حضرت ابراهیم علیه السلام و تسلیم ایشان در برابر دستور خداوند متعال، از جانب خداوند به حضرت ابراهیم علیه السلام وحی شد:
«قد صدقت الرؤیا»[۱۰]
«آن رؤیا را تحقق بخشیدی»
و به پاس نیت بلند و ارزشمند این دو پیامبر الهی، حجر اسماعیل داخل در مطاف قرار گرفت و اگر کسی به آن توجه ننماید، حجّش باطل خواهد بود که نشانه ای دیگر از اهمیت و تأثیر نیت خوب می باشد.
امیرالمؤمنین علیه السلام نیز در مورد لزوم مقارنت کارها با نیت و قصد الهی این گونه سفارش می کند:
«و اخلص للّه عَمَلَکَ و عِلمَکَ وَ حُبَّکَ وَ بُغْضکَ وَ اَخذَکَ وَ تَرکَکَ وَ کَلامَکَ و صَمتَک»[۱۱]
«علم و عمل، حبّ و بغض، انجام و ترک، و سخن و سکوت خود را تنها برای خداوند قرار ده»
حتی اعمالی مانند خوابیدن، بیدار شدن، سخن گفتن، سکوت کردن، دوست داشتن و دشمن داشتن، درس خواندن و کار کردن، همه باید رنگ خدایی بگیرد.
توصیه ای که خداوند متعال در قرآن به زیباترین شکل آن را بیان کرده است:
«قُلْ إِنَّ صَلاَتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِي لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ»[۱۲]
«بگو در حقيقت نماز من و [ساير] عبادات من و زندگى و مرگ من براى خدا پروردگار جهانيان است»
-
برتری نیت در برابر عمل
تعابیر ارزشمندی که درباره نیت وجود دارد نشان از اهمیت خاص آن در فرهنگ قرآن و اهل بیت علیهم السلام می نماید، تا بدان جا که نیت مؤمن در مسیر انجام کار خیر، با ارزش تر از عمل او شمرده شده است.
« نِيَّةُ الْمُؤْمِنِ خَيْرٌ مِنْ عَمَلِهِ»[۱۳]
«نیّت مؤمن بهتر از عمل او می باشد»
-
حشر در صحنه قیامت بر اساس نیت
در این رابطه از امام صادق علیه السلام روایت شده است که فرمود:
«إِنّ اللهَ يَحشُرُ الناسَ عَلي نِيّاتِهم يَومَ القِيامَةَ»[۱۴]
«خداوند در روز قيامت مردم را بر حسب نيّت و مقاصد باطني شان محشور مي گرداند»
-
قرار گرفتن در رکاب اهل بیت علیهم السلام
هنگامی که جابر بن عبدالله انصاری و عطیه برای زیارت اباعبدالله الحسین علیه السلام به کربلا آمدند، جابر حدیثی را از پیامبرصلی الله علیه و آله برای عطیه نقل کرد که آن حضرت فرمودند:
«مَن أحَبَّ قَوما حُشِرَ مَعَهُم و مَن أحَبَّ عَمَلَ قَومٍ اُشرِکَ فی عَمَلِهِم»
و سپس ادامه داد:
«وَالَّذی بَعَثَ مُحَمَّدا بِالحَقِّ نَبِیّا إنَّ نِیَّتی ونِیَّةَ أصحابی عَلى ما مَضى عَلَیهِ الحُسَینُ علیه السلام وأصحابُهُ خُذوا بی نَحوَ أبیاتِ کوفانَ»[۱۵]
«هر کس گروهى را دوست داشته باشد، با آنان محشور مى شود و هر کس کارِ کسانى را دوست داشته باشد، در کارشان شریک مى شود» و«سوگند به آن که محمّد را به حق به پیامبرى برانگیخت، نیّت من و همراهانم همان است که حسین علیه السلام و یارانش بر آن رفته اند؛ مرا به سوى خانه هاى کوفه ببر»
در ماجرای جنگ جمل نیز نقل شده است: جوانی که در رکاب امیر المؤمنین علیه السلام در حال جنگ بود، آهی کشید. حضرت سئوال فرمود: تورا چه می شود؟! عرض کرد: ای کاش برادرم هم در این جنگ مشارکت داشت. حضرت فرمود: آیا نیّتش با ما بود؟ گفت: بله. علی علیه السلام فرمود: او در عمل ما شریک است.[۱۶]
-
خواست از خدا با نیت صادقه
آخرین نکته در بخش حاضر داشتن نیت صادقه در هنگام دعا می باشد؛ زیرا در بیانات رسول اکرم صلی الله علیه وآله در خطبه آخرین جمعه ماه شعبان آمده است که فرمودند:
«فَاسْأَلُوا اللَّهَ رَبَّکُمْ بِنِیَّاتٍ صَادِقَةٍ»[۱۷]
«از خدا بخواهید و دعا کنید با نیت های صادق»
آثار و برکات نیت خوب
بخشی از آثار ارزنده نیت در سخنان امامان معصوم علیهم السلام به ترتیب زیر می باشد:
-
نیت خوب و اوج گیری عمل
به طور یقین اگر پیامبر صلی الله علیه و آله در جنگ احزاب می فرماید:
«لَضَرْبَةُ عَليٍّ في يَوْمِ الخَنْدَقِ اَفْضَلُ مِنْ عِبادَةِ الثَّقَلَيْنِ»[۱۸]
«ضربه على در جنگ خندق، از عبادت جنّ و انس نزد خداى تعالى برتر است»
به سبب نیت خالصی بوده است که منشأ بالا رفتن و فرود آمدن شمشیر گردیده است و از همین روست که زیارت اویس قرن، مقبول درگاه خداوند واقع می شود با این که هنگام آمدن او به مدینه، رسول خدا صلی الله علیه و آله در مدینه نبودند و از نزدیک نتوانست خدمت آن حضرت برسد، ولی پیامبر صلی الله علیه وآله در هنگام ورود به شهر فرمودند:
«تَفُوحُ رَوَائِحُ الْجَنَّه مِنْ قِبَلِ قَرَنٍ»[۱۹]
«رایحه های بهشت از جانب قرن استشمام می شود»
همچنین بزرگی و عظمت قیام های مؤثر در تاریخ نیز به سبب نیت نیکو و زیبا بوده و همین امر نیز موجب ماندگاری آن ها گردیده است؛ از قیام انبیای الهی و نهضت پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله تا تلاش امامان معصوم علیهم السلام به ویژه قیام حسینی و نهضت امام خمینی رحمۀ الله علیه در عصر کنونی.
و به همین خاطر بود که نائب حضرت حجت ارواحنا فداه بارها از ابتدای نهضت تا زمان رحلت، این آیه نورانی را قرائت می کردند:
«قُلْ إِنَّمَا أَعِظُكُم بِوَاحِدَةٍ أَن تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَى وَفُرَادَى ثُمَّ تَتَفَكَّرُوا مَا بِصَاحِبِكُم مِّن جِنَّةٍ إِنْ هُوَ إِلَّا نَذِيرٌ لَّكُم بَيْنَ يَدَيْ عَذَابٍ شَدِيدٍ»[۲۰]
«بگو من فقط به شما يك اندرز مى دهم كه دو دو و به تنهايى براى خدا به پا خيزيد سپس بيانديشيد كه رفيق شما هيچ گونه ديوانگى ندارد او شما را از عذاب سختى كه در پيش است جز هشدار دهنده اى [بيش] نيست»
تا ما بدانیم و باور نماییم که قیام برای خدا، رمز جاودانه شدن هر حرکتی در تاریخ خواهد بود.
-
توفیق الهی
رزق و توفیق دو گوهرگران بهاست که از آسمان نازل می شود و کارهای خالصانه ما زمینه ساز آن است. امام علی علیه السلام در این خصوص می فرماید:
«مَنْ حَسُنَتْ نيَّتُهُ أَمَدَّهُ التَّوفيقُ»[۲۱]
«هر كس نيّتش خوب باشد، توفيق ياريش خواهد نمود»
-
زندگی بهتر
هم چنین این امام بزرگوار علیه السلام می فرماید:
«مَنْ حَسُنَت نِیَّتُهُ كَثُرَتْ مَثُوبَتُهُ وَ طابَتْ عیشَتُهُ وَ وَجَعَتْ مَودَّته»[۲۲]
«هر كه داراى حسن نیّت باشد، موقعیت او بیشتر و زندگیش پاك تر مى شود و دوستى با او لازم است»
-
فزونی رزق
امام صادق علیه السلام فرموده اند:
«مَنْ حَسُنَتْ نِيَّتُهُ زادَ اللهُ في رِزْقِهِ»[۲۳]
«هر کس نیتش را نیکو سازد رزقش بیشتر خواهد شد»
و در حدیث دیگری از علی بن ابی طالب علیه السلام آمده است:
«عِنْدَ فَسَادِ النِّیَّةِ تَرْتَفِعُ الْبَرَكَةُ»[۲۴]
«هرگاه نیّت فاسد باشد، برکت برداشته می شود»
-
ورود به بهشت
امیرالمؤمنین علی علیه السلام می فرماید:
«إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ يُدْخِلُ بِصِدْقِ النِّيَّةِ وَالسَّرِيرَةِ الصَّالِحَةِ مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ الْجَنَّةَ»[۲۵]
«خداوند سبحان، بندگانش را که باطني پاک و نيّت صادقانه داشته باشند با خواست خود داخل بهشت خواهد نمود»
-
کامل شدن عمل صالح
حضرت علی علیه السلام در روایت دیگری می فرماید:
«لا يَكمُلُ صالِحُ العَمَلِ إلاّ بِصالِحِ النِّيَّةِ»[۲۶]
«عملِ درست، جز با نيّتِ درست كامل نمى شود»
-
برخورداری از اجر شهیدان
کلام حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام در نهج البلاغه این چنین است:
«فَإِنَّهُ مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ عَلَى فِرَاشِهِ وَ هُوَ عَلَى مَعْرِفَةِ حَقِّ رَبِّهِ وَ حَقِّ رَسُولِهِ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ، مَاتَ شَهِیداً وَ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ وَ اسْتَوْجَبَ ثَوَابَ مَا نَوَى مِنْ صَالِحِ عَمَلِهِ وَ قَامَتِ النِّیَّةُ مَقَامَ إِصْلَاتِهِ لِسَیْفِهِ فَإِنَّ لِكُلِّ شَیْءٍ مُدَّةً وَ أَجَلًا»[۲۷]
«آن كسی از شما كه در بستر خویش بمیرد، ولى به طور شایسته معرفت خدا و پیامبر و اهل بیتش را داشته باشد، شهید از دنیا رفته و اجر و پاداشش بر خدا است و ثواب اعمال شایسته اى را كه قصد انجام آنها را داشته است مى برد، و نیتش جانشین ضربات شمشیرش قرار مى گیرد، [این سخن را به این خاطر مى گویم كه] هر چیزى وقتی مشخص و سرآمدى معین دارد»
-
در پناه خداوند بودن
در حدیثی از امام باقر علیه السلام نقل گردیده است:
«إِذَا عَلِمَ اللَّهُ تَعَالَى حُسْنَ نِيَّةٍ مِنْ أَحَدٍ اكْتَنَفَهُ بِالْعِصْمَةِ»[۲۸]
«هر گاه خداوند متعال در کسی حسن نیتی بیند، او را در پناه خود نگه دارد»
چگونگی دستیابی به نیت صالحه
در بین راه هایی که برای اصلاح نیت و خالص شدن از زشتی ها و فساد ها و دستیابی به نیت صالحه مطرح گردیده است، یقیناً بهترین و مطمئن ترین راه خواستن از خداوند متعال می باشد که اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام بهآن رهنمون شده اند.
در این زمینه در دعای معروفی که از ناحیه مقدسه ارواحنا فداه صادر گشته است چنین می خوانیم:
«اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا تَوْفِيقَ الطَّاعَةِ وَ بُعْدَ الْمَعْصِيَةِ وَ صِدْقَ النِّيَّةِ»[۲۹]
«خدایا، توفیق فرمانبری، دوری از نافرمانی، درستی نهاد و شناخت واجبات را روزی مان بدار و ما را به هدایت و پایداری گرامی دار و زبانمان را به راستگویی پر کن»
اقسام نیت
در یک تقسیم بندی در زمینه نیّت و انگیزه، سه نوع نیت قابل تصور می باشد: ۱- نیّت باطل ۲- نیّت حسن ۳- نیّت احسن؛ که در بین این سه قِسم، حضرت سجاد علیه السلام از خداوند متعال برترین نیّت ها را که «احسن نیّات» باشد درخواست نموده است؛ نیتی که موجب اخلاص در عمل می گردد و عمل انسان را در مقابل فساد و پوچی محافظت می نماید.
این مطلب را نیز اضافه نماییم که تأثیر نیّت در عمل به گونه ای است که برخی اوقات در همان ابتدای کار، عمل را فاسد می کند، نظیر مواردی که عمل آدمی آلوده به ریا و خودنمایی شود و گاهی نیز در وسط کار و یا پایان عمل، موجب بطلان آن می گردد؛ آنجا که انسان به عُجب و خود پسندی روی بیاورد که عمل، سرانجامی جز حبط و نابودی نخواهد داشت.
نیات شوم و پلید
تأثیرگذاری نیت های نامناسب در عمل، آخرین بخش از موضوع مهم و کلیدی نیت می باشد که به نکاتی پیرامون آن اشاره می شود.
«در یکی از جنگ ها که پیامبر صلی الله علیه و آله، امیرالمؤمنین علیه السلام را به عنوان فرمانده فرستاده بودند مردی به برادر خود گفت: به جنگ بیا و در سپاه علی حاضر باش، شاید غلامی یا چهارپایی یا چیزی که به درد ما بخورد به دست بیاوریم. وقتی سخن این مرد را به اطلاع پیامبر صلی الله علیه و آله رساندند، ایشان فرمود: اعمال به نیت ها بستگی دارد و هرکس برای هر چیزی نیت کرده به همان چیز خواهد رسید؛ هر کس برای رسیدن به متاع دنیا یا به نیت عقالی[۳۰] بجنگد نصیب و پاداشش به همان اندازه خواهد بود.»[۳۱]
مرحوم میرزا جواد آقا ملکی نیز نقل می کند: عارفی سی سال در صف اول جماعت ایستاد. روزی دیر آمد و در صف دوم ایستاد؛ اما از این که نتوانسته بود به صف اول برود احساس خجالت کرد. تا این که احساس کرد در این سی سال، نمازِ صف اول او برای خدا نبوده، بنابر این همه نماز هایش را قضا کرد»[۳۲]
پیامبر خدا نیز در حدیثی می فرماید: ای مردم! جز این نیست که اعمال به نیت هاست و در حقیقت برای هر کسی آن چیزی است که نیت می کند، هر که هجرتش برای خدا و رسول او باشد به سوی خدا و رسول او هجرت کرده است و هر که هجرتش برای رسیدن به چیزی از دنیا یا ازدواج کردن با زنی باشد، هجرتش به سوی همان چیزی است که به نیت آن هجرت کرده است.[۳۳]
[۱]. صحیفه سجادیه، دعاء مكارم الأخلاق
[۲]. صحیفه سجادیه، دعای مکارم الاخلاق
[۳]. همان،
[۴]. صحیفه سجادیه، دعای سی و یکم
[۵]. ریاض الحکایات، ص۱۴۰
[۶]. مکارم الاخلاق، ص۴۶۴
[۷]. بحار الانوار، ج۶۷، ص۲۱۰
[۸]. ملک/۲
[۹]. اصول کافی، ج۲،ص۱۶
[۱۰]. صافات/۱۰۵
[۱۱]. عیون الحکم و المواعظ(للیثی)، ص۸۲
[۱۲]. انعام /۱۶۲
[۱۳]. الکافی، ج۳، ص۲۱۸
[۱۴]. الکافی، ج۵، ص۲۰
[۱۵]. بحارالانوار، ج۶۵، ص ۱
[۱۶]. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۵
[۱۷]. وسائل الشيعة، ج۱۰، ص۳۱۳
[۱۸]. اقبال الاعمال، ج۱، ص۴۶۷
[۱۹]. بحارالأنوار، ج ۴۲، ص ۱۵۵
[۲۰]. سباء/۴۶
[۲۱]. غررالحکم، ص۶۶۷
[۲۲]. عیون الحکم و المواعظ(للیثی)، ص۴۶۵
[۲۳]. کافی، ج۱۵،ص۵۰۲
[۲۴]. غررالحکم و دررالکلم، ص۴۵۶
[۲۵]. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۷۶
[۲۶]. غررالحکم و دررالکلم، ص۷۸۴
[۲۷]. نهج البلاغه، خطبه۱۹۰
[۲۸]. بحارالانوار، ج۷۵، ص۱۸۸
[۲۹]. البلد الامین و الدرع الحصین، ص ۳۴۹
[۳۰]. زانو بند شتر
[۳۱]. الطوسی، الامالی، ص ۶۱۸
[۳۲]. المراقبات، ص۱۴۱
[۳۳]. بحارالانوار، ج ۶۷، ص۲۱۱
دیدگاه خود را ثبت کنید
Want to join the discussion?Feel free to contribute!